PL EN
PRACA ORYGINALNA
Nowe gatunki obce i rodzime rozprzestrzeniające się w północno-wschodniej Polsce poza granicami swoich pierwotnych zasięgów
 
Więcej
Ukryj
1
Instytut Nauk Leśnych, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45A, 15-351 Białystok, Polska
 
 
Data publikacji online: 30-01-2024
 
 
Data publikacji: 30-01-2024
 
 
Fragm. Flor. et Geobot. Pol. 2023; XXVIII(2): 103-117
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
The paper presents data on 32 alien plant species as well as seven ones native for other regions of the country which had not been recorded in NE Poland before or were known so far from only a few sites. The most important source of the spread of alien species in the initial stages of colonization is their intentional introduction into cultivation. Ornamental plants constitute 48.7% of recorded new species. The railway routes allowed spontaneous colonization of nine species (23%). The remaining species (28%) were most likely introduced by road transport of people and goods. The vast majority of alien species (77%) begin colonization in highly disturbed man-made habitats, especially ruderal ones in urban areas, as well as roadsides and embankments along communication routes, and so far they have appeared only in the sites of such types in the region. Only a few plants of alien origin are able to colonize forest habitats (i.a. trees and shrubs spreading by birds: Crataegus coccinea, Malus toringo and Rubus laciniatus). The expansion of Miscanthus sacchariflorus may pose the greatest risk of entering semi-natural habitats and naturally valuable areas in the near future. Predictions regarding the possibility of an explosive spread of Iva xanthiifolia did not come true. This may also apply to Erechtites hieraciifolius.
 
REFERENCJE (48)
1.
ABROMEIT J., NEUHOFF W., STEFFEN H., JENTZSCH A. & VOGEL G. 1898–1940. Flora von Ost- und Westpreussen herausgegeben von Preussischen Botanischen Verein zu Königsberg (Pr). s. 1248. Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, Königsberg.
 
2.
ADAMOWSKI W. 1996. Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius, Fabaceae) – sprostowanie do „Polskiej czerwonej księgi roślin” oraz kilka uwag o jego ochronie. – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 3: 407–408.
 
3.
ADAMOWSKI W., DVORAK L. & RAMANJUK I. 2002. Atlas of alien woody species of the Białowieża Primeval Forest. – Phytocoenosis. Suppl. Cartographiae Geobotanicae 14: 1–303.
 
4.
BOHDAN A. & SULEJ A. 2020. Pierwsze stanowisko Erechtites hieracifolia (Asteraceae) w Puszczy Białowieskiej. – Przegląd Przyrodniczy 31(4): 69–73.
 
5.
BZDĘGA K., TOKARSKA-GUZIK B. & JACKOWIAK B. 2018. Ambrosia artemisiifolia L. – Karta informacyjna gatunku. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. www.projekty.gdos.gov.pl/igo (dostęp: 30.10.2023).
 
6.
ĆWIKLIŃSKI E. & GŁOWACKI Z. 2000. Atlas florystyczny Doliny Bugu. – W: J. B. FALIŃSKI, E. ĆWIKLIŃSKI & Z. GŁOWACKI (red.), Atlas geobotaniczny doliny Bugu. – Phytocoenosis 12 (N.S.). Suppl. Cartographiae Geobotanicae 12: 73–299.
 
7.
DANIELEWICZ W., SOTEK Z. & SUDNIK-WÓJCIKOWSKA B. 2018. Clematis vitalba L. – Karta informacyjna gatunku. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. www.projekty.gdos.gov.pl/igo (dostęp: 30.10.2023).
 
8.
EURO+MED PLANTBASE – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. http://www.europlusmed.org (dostęp: 30.10.2023).
 
9.
FALIŃSKI J. B. 1966. Antropogeniczna roślinność Puszczy Białowieskiej jako wynik synantropizacji naturalnego kompleksu leśnego. – Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego 13: 1–255.
 
10.
FALIŃSKI J. B. (red.). 1968. Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej. s. 504. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
 
11.
GUZIK J. & SUDNIK-WÓJCIKOWSKA B. 1989. Badania nad zasięgami roślin synantropijnych. 6. Iva xanthiifolia Nutt. w Polsce. – Fragmenta Floristica et Geobotanica 34: 255–276.
 
12.
HEJDA M., PYŠEK P., PERGL J., SÁDLO J., CHYTRÝ M. & JAROŠÍK V. 2009. Invasion success of alien plants: do habitat affinities in the native distribution range matter? – Global Ecology and Biogeography 18(3): 372–382.
 
13.
KALINOWSKI P. 2013. Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego – cz. 2. Gatunki siedlisk leśnych i wodnych. – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 20(2): 217–235.
 
14.
KALINOWSKI P. 2014. Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego – cz. 3. Gatunki siedlisk antropogenicznych. – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 21(2): 253–273.
 
15.
KARCZMARZ K. 1973. Notatki florystyczne z województwa białostockiego i warszawskiego. – Fragmenta Floristica et Geobotanica 19(4): 379–383.
 
16.
KAŹMIERCZAKOWA R. 2014. Lathyrus latifolius L., Groszek szerokolistny. – W: R. KAŹMIERCZAKOWA, K. ZARZYCKI & Z. MIREK (red.), Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. 3, s. 295–296. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
 
17.
KLUK K. 1786–1788. Dykcyonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny… 1–3. s. 215 + 256 + 276. W Drukarni J. K. Mci y Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum, Warszawa.
 
18.
KOMSTA Ł. 2016. Rewizja matematyczna siatki geobotanicznej ATPOL – propozycja algorytmów konwersji współrzędnych. – Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio E – Agricultura 71(1): 31–37.
 
19.
KORNAŚ J. & MEDWECKA-KORNAŚ A. 2002. Geografia roślin. s. 634. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
 
20.
KORNIAK T. 1986–1987. Carex stenophylla Wahlenberg – nowy gatunek turzycy dla flory polskiej i inne interesujące rośliny kserotermiczne koło Dąbrowy Białostockiej. – Fragmenta Floristica et Geobotanica 31–32(1–2): 55–63.
 
21.
MARCINIUK J., MARCINIUK P. & FYAŁKOWSKA K. 2019. Nowe stanowisko Erechtites hieracifolia (Asteraceae) koło Różana w Puszczy Białej (Polska północno-wschodnia). – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 26(1): 176–178.
 
22.
MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A. & ZAJĄC M. 2020. Vascular plants of Poland. An annotated checklist. s. 526. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
 
23.
NOBIS M., KOZŁOWSKA K., NOBIS A., TROJECKA-BRZEZIŃSKA A., PIERŚCIŃSKA A., NOWAK A., JAŹWA M., BARTOSZEK W. & WOLANIN M. 2012. Rozprzestrzenianie się Typha laxmannii (Typhaceae) w południowej Polsce. – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 19(2): 453–457.
 
24.
PACZOSKI J. 1930. Lasy Białowieży. s. 591. Nakładem Państwowej Rady Ochrony Przyrody w Krakowie, Poznań.
 
25.
PLANTS OF THE WORLD ONLINE. Royal Botanic Gardens, Kew. https://powo.science.kew.org (dostęp: 30.10.2023).
 
26.
PLISZKO A. 2010. Notatki florystyczne z Filipowa i okolic (Pojezierze Zachodniosuwalskie). – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 17(1): 19–24.
 
27.
PLISZKO A. 2014. Flora roślin naczyniowych Pojezierza Zachodniosuwalskiego. – Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Botaniczne 48: 1–349.
 
28.
PLISZKO A. & WOŹNIAK-CHODACKA M. 2019. New records of vascular plant distribution in the Polish part of the Lithuanian Lakeland, north-eastern Poland. – Botanica 25(1): 97–101.
 
29.
PYŠEK P., LAMBDON P. W., ARIANOUTSOU M., KÜHN I., PINO J. & WINTER M. 2009. Alien Vascular Plants of Europe. – W: Handbook of Alien Species in Europe, s. 43–61. Springer.
 
30.
RYŚ A. 2016. Nowy inwazyjny gatunek rośliny w mazurskich lasach. https://strzalowo.olsztyn.lasy... (dostęp: 30.10.2023).
 
31.
SKALSKI Ł. & TABOR J. 2020. Polemika do artykułu pt. „Przyrodnicy: obce gatunki kolonizują zręby w Puszczy Białowieskiej”. https://www.bialystok.lasy.gov...- (dostęp: 30.10.2023).
 
32.
SOKOŁOWSKI A. W. 1995. Flora roślin naczyniowych w Puszczy Białowieskiej. s. 273. Białowieski Park Narodowy, Białowieża.
 
33.
SUDNIK-WÓJCIKOWSKA B. 1987. Iva xanthiifolia Nutt. and its communities within Warsaw. – Acta Societatis Botanicorum Poloniae 56(1): 155–167.
 
34.
TOKARSKA-GUZIK B., DAJDOK Z., ZAJĄC M., ZAJĄC A., URBISZ A., DANIELEWICZ W. & HOŁDYŃSKI C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. s. 197. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
 
35.
TOKARSKA-GUZIK B., DAJDOK Z., URBISZ A., MAZURSKA K., SOLARZ W., BZDĘGA K., DANIELEWICZ W., JACKOWIAK B., SUDNIK-WÓJCIKOWSKA B., NOWAK T., CHMURA D., GĄBKA M., WOŁKOWYCKI D., HOŁDYŃSKI C., CELKA Z., SZYMURA M., GAZDA A., ADAMOWSKI W., BRZOSKO E., CHMIEL J., SACHAJDAKIEWICZ I., KOMPAŁA-BĄBA A., POPIELA A., MICHALSKA-HEJDUK D., SOTEK Z., ZAJĄC A., ZAJĄC M., KOLADA A., KORNIAK T., KRZYSZTOFIAK A., MELON E., MYŚLIWY M., ROSADZIŃSKI S., SIERKA E., SZCZĘŚNIAK E., ŚLIWIŃSKI M., HALEREWICZ A., HALLADIN-DĄBROWSKA A., KOPEĆ D., OTRĘBA A., PURCEL A., WIATROWSKA B., WOZIWODA B., WYLAZŁOWSKA J., BĄBELEWSKI P., BOMANOWSKA A., KAMIŃSKI R., KRAJEWSKI Ł., MIRSKI P., PODLASKA M., SOBISZ Z., SZEWCZYK M., WOŹNIAK G., ŻOŁNIERZ L., KRÓL W., KRZYSZTOFIAK L., NAJBEREK K., PASIERBIŃSKI A., SMIEJA A., ZARYCHTA A. & TRUEMAN I. C. 2019. Evaluation of invasive plant species in Poland: methods adopted and results of their application as a basis for practical action. – W: P. PYŠEK, J. PERGL & D. MOODLEY (red.), Book of abstracts 15th International Conference on Ecology and Management of Alien Plant Invasions EMAPI 2019. Integrating research, management and policy. Prague.
 
36.
TROJECKA-BRZEZIŃSKA A. 2010. Nowe stanowisko Chenopodium aristatum (Chenopodiaceae) na terenie kolejowym we wschodniej części Wzgórz Opoczyńskich. – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 17(1): 191–193.
 
37.
URBISZ A. 2011. Occurrence of temporarily-introduced alien plant species (ephemerophytes) in Poland – scale and assessment of phenomenon. s. 199. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
 
38.
WERPACHOWSKI C. 2005. Świat roślin naczyniowych Kotliny Biebrzy i Biebrzańskiego Parku Narodowego. – W: A. DYRCZ & C. WER-PACHOWSKI (red.), Przyroda Biebrzańskiego Parku Narodowego. Monografia, s. 87–106. Biebrzański Park Narodowy, Oso-wiec-Twierdza.
 
39.
WOŁKOWYCKI D. 2000. Różnicowanie się i ujednolicanie flor ruderalnych w warunkach izolacji środowiskowej. – Monographiae Botanicae 87: 1–163.
 
40.
WOŁKOWYCKI D. 2010. Zróżnicowanie szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. – W: A. OBIDZIŃSKI (red.), Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej, s. 9–37. Polskie Towarzystwo Botaniczne, Warszawa.
 
41.
WOŁKOWYCKI D. 2017. Zagrożone, chronione i rzadkie rośliny naczyniowe w górnej i środkowej części doliny Narwi (NE Polska). – Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 24(1): 99–118.
 
42.
WOŁKOWYCKI D. 2019. Szata roślinna Białegostoku. Różnorodność i ochrona. s. 198. Miasto Białystok, Białystok.
 
43.
WOŁKOWYCKI D. & ŁASKA G. 2023. Puszcza Knyszyńska. – W: A. OBIDZIŃSKI (red.), Śladami Mistrzów – fascynacje przyrodnicze pre-kursorów polskiej geobotaniki, s. 357–366. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
 
44.
ZAJĄC A. 1978. Założenia metodyczne „Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”. – Wiadomości Botaniczne 22(3): 145–155.
 
45.
ZAJĄC A. & ZAJĄC M. (red.). 2001. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. s. xii + 716. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
 
46.
ZAJĄC A. & ZAJĄC M. (red.). 2019. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: Dodatek. s. 319. Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
 
47.
ZAJĄC M. & ZAJĄC A. 2015. Some regularities in the distribution of kenophytes in the Polish Carpathians and their foreland. – Biodiversity: Research and Conservation 37: 11–20.
 
48.
ZANIEWSKI P. T., WOŁKOWYCKI D., SZCZEPKOWSKI A., OTRĘBA A., ZANIEWSKA E. & KĘBŁOWSKA A. 2020. Patterns of invasion, biology and ecology of Erechtites hieraciifolia in the northern expansion range in Europe (C and NE Poland). – Baltic Forestry 26(1): 409.
 
eISSN:2449-8890
ISSN:1640-629X
Journals System - logo
Scroll to top